Mamy rok 2018, a w Warszawie wciąż kopci ok. 16 tysięcy pieców na węgiel i inne paliwa stałe. 
To jedna z głównych przyczyn powstawania smogu w mieście.
Władze Warszawy dopiero od 2017 roku prowadzą nabór wniosków o dofinansowanie wymiany pieców na paliwa stałe. Miasto Jest Nasze przyjrzało się efektom programu.
Niestety, już wiemy, że system wprowadzony przez warszawski Ratusz nie działa. Dowodem jest niepokojąco niska liczba wniosków o dofinansowanie do wymiany pieca, złożonych przez właścicieli budynków i wspólnoty mieszkańców. Zgodnie z Programem Ochrony Powietrza dla Warszawy, pieców podlegających wymianie znajduje się ponad 16 tysięcy.
W 2017 roku w Warszawie udzielono jedynie 262 dotacji do wymiany pieców. W sezonie 2017/2018 do końca lutego wpłynęło tylko 146 wniosków, a termin upływa już za miesiąc, 31 marca!
Dla porównania, w Krakowie w 2017 roku wymieniono 6 tysięcy pieców, we Wrocławiu 1500, a w Katowicach 355. W Warszawie też da się osiągnąć takie rezultaty. Tak niskie zainteresowanie sprawia, że miasto nie wywiązuje się z własnych obietnic. Na wymianę pieców w ubiegłym roku obiecano ok. 21 mln zł, ale wydano tylko około 1,8 mln zł.
Łatwo możemy wskazać przyczyny niskiego zainteresowania programem wśród mieszkańców:
• Brak dostępnych informacji na temat możliwości uzyskania dofinansowania. Kampania informacyjna finansowana przez Ratusz skupiła się głównie na informacji, że powietrze w Warszawie się poprawia. Informację pojawiały się w głównych liniach komunikacji i metrze, a nie były dostępne w miejscach największych skupisk pieców na paliwa stałe.
• Od momentu wejścia w życie uchwały antysmogowej, mieszkańcy powinni otrzymać informacje o konieczności wymiany pieców węglowych na spełniające wymogi ekoprojektu lub przyłączenia swojej nieruchomości do sieci gazowej lub ciepłowniczej. Takich informacji nie dystrybuowano i zdecydowana większość mieszkańców nie zdaje sobie sprawy, że za 5 lat i tak musi wymienić źródło ogrzewania w swoim domu.
• Dofinansowanie udzielane jest do około 1/3 całościowych kosztów zmiany systemu ogrzewania. Możliwe jest dofinansowanie dla 75% kosztów rzeczywistych zakupu i montażu nowego urządzenia, co jednak nie uwzględnia kosztów modernizacji systemu ogrzewania nieruchomości. Wymiana może nastąpić jedynie na sieć ciepłowniczą, kotły gazowe lub OZE mimo, iż w niektórych miejscach Warszawy nie jest poprowadzona sieć ciepłownicza lub gazowa.
• Nie został uwzględniony system wsparcia dla najuboższych, dla których każdy wydatek związany ze zmianą systemu ogrzewania jest nie do zaakceptowania. Osoby te nie tylko palą najtańszym węglem ale z braku środków na inne źródła energii palą np. śmieciami.
Co zatem należy zrobić?
Wysłaliśmy do władz miasta własne propozycje zmian w programie.
Konieczne zmiany:
1. Program wymiany pieców powinien być przygotowany w sposób kompleksowy z określonym dla każdego roku oddzielnie budżetem.
2. Konieczne jest wydzielenie oddzielnej pozycji w budżecie miasta Warszawy na dotację dla wymiany pieców i kotłów węglowych. Dzięki temu możliwe będzie monitorowanie skuteczności realizowanych działań.
3. Konieczne jest określenie dwóch wskaźników: osób, do których dotarła informacja o programie oraz liczby wymienionych źródeł ciepła.
Na podstawie tych dwóch wskaźników powinno się co roku oceniać, czy program jest, czy nie jest realizowany.
1. INFORMOWANIE
• Rozpoczęcie przed sezonem grzewczym ogólnowarszawskiej kampanii informacyjnej o zanieczyszczeniach powietrza.
• Przeprowadzona kampania musi dotrzeć do wszystkich (!) właścicieli i zarządców nieruchomość z informacją o uchwale antysmogowej i jej konsekwencjach.
• Kampania ma przekazać precyzyjną informację o programie dopłat oraz kontakt do osoby odpowiedzialnej za udzielanie odpowiedzi dot. dopłat w Urzędzie Dzielnicy.
• Konieczne jest zorganizowanie spotkań dzielnicowych na temat możliwości uzyskania dotacji.
• Kampanię powinno się prowadzić z udziałem punktów oświatowych, parafii oraz aptek.
2. DORADZTWO DLA MIESZKAŃCÓW
• Konieczne jest powołanie doradców odpowiedzialnych za kontakt z mieszkańcami, których dotyczy problem wymiany pieca
• Doradcy powinnni nawiązywać bezpośredni kontakt z właścicielami i zarządcami nieruchomości. Będą proponować skorzystanie z dotacji na wymianę pieca węglowego oraz skorzystanie z dopłat do rachunków (program osłonowy “Zielone wsparcie”).
• Doradcy powinni mieć za zadanie wspieranie mieszkańców w formalnościach związanych z uzyskaniem dotacji (wypełnianie i weryfikacja wniosków).
• Doradcy energetyczni będą odpowiedzialni za przeanalizowanie wydatków na ogrzewanie oraz zaproponowanie najkorzystniejszej oferty, we współpracy z ekspertami z urzędu miasta.
3. ROZWIĄZANIA SYSTEMOWE
• Wprowadzenie kryterium zamożności: zwiększenie poziomu dofinansowania do 100% dla osób najbardziej potrzebujących oraz wprowadzenie 100% refundacji na koszty związane z przygotowaniem dokumentacji technicznej wymiany pieców lub przyłączy.
• Dotacje celowe do rachunków za ogrzewanie dla najuboższych.
• Umożliwienie ubieganie się o dotacje dla niezapłaconych faktur za montaż i zakup innego systemu ogrzewania.
• Dofinansowanie dla systemów ogrzewania: – ogrzewanie z miejskiej sieci ciepłowniczej, – ogrzewanie gazowe wraz z wewnętrzną instalacją – ogrzewanie olejowe wraz z wewnętrzną instalacją – ogrzewanie oparte na odnawialnych źródłach energii.
• Wprowadzenie premii za wymianę pieców na źródła niskoemisyjne.
• Wsparcie finansowe dla projektów termomodernizacji. We współpracy z miastem właściciel mieszkania może podjąć się inwestycji w termomodernizację. Po przejściu procedury konsultacyjnej i audytu energetycznego (analiza stanu technicznego budynku w zakresie zużycia energii) doradca rekomenduje działania gwarantujących znaczącą poprawę efektywności energetycznej (np. docieplenie, wymianę okien, drzwi).
• W celu zachęcenia do przeprowadzenia termomodernizacji, miasto może wprowadzić wskaźnik efektywności energetycznej budynku jako mnożnik ulgi podatku od nieruchomości. Wyższa efektywność oznaczałaby niższy podatek dla mieszkańców.
